Christian Lorenz
Persvoorlichter
Telefoon 0221 / 390 11 90
E-mail lorenzc(at)hgk.de
Häfen und Güterverkehr Köln AG
Voorlichtingsdienst
Am Niehler Hafen 2
50735 Keulen
Gezamenlijke nota: De Rijn als duurzaam vervoersmiddel versterken!
Het is algemeen bekend: Het realiseren van verkeersinfrastructuurprojecten duurt duidelijk te lang in Duitsland. Dat geldt vooral in vergelijking met andere EU-landen. De bondsregering heeft daarom in de herfst van 2022 het zogenaamde 'Beschleunigungsgesetz' voor het verkeer aangenomen. Daarmee moet de plannings- en goedkeuringsduur voor verkeersprojecten ongeveer gehalveerd worden. De wet heeft nu toestemming van de bondsraad gekregen. Er is echter een grote fout: Helaas wordt het systeem waterweg niet vermeld.
Centrale bouwsteen: Geselecteerde uitbreidingsprojecten voor grote verkeerswegen (138 in totaal) en het spoor krijgen door deze wet de status van een 'uitzonderlijk publiek belang', waardoor deze voortaan bij overheidsinstanties en rechtbanken met aanzienlijk hogere prioriteit behandeld moeten worden - in principe een positieve ontwikkeling met het oog op de ontwikkeling van de geadresseerde vervoersmiddelen.
De waterwegprojecten kregen deze status bij de huidige wetgeving als enige vervoersmiddel echter niet - ook niet afzonderlijke plannen die belangrijk waren. Voor de waterweg gelden alleen nieuwe regelingen voor de digitalisering van planvaststellings- en goedkeuringsprocedures.
De bondsregering heeft met deze wet uit oogpunt van de organisaties die hier ondertekenen daarmee de kans gemist om de waterweg qua belang gelijk te schakelen met het spoor en de grote verkeerswegen - en gaat voorbij aan het andere advies van de meerderheid van de deelstaten uit mei 2023. Het is algemeen bekend en het wordt ook vaak benadrukt dat de waterweg een klimaatvriendelijk vervoersmiddel is en ook voor het realiseren van de energietransitie gebruikt wordt. Vooral in het Rijnland en in het aangrenzende Nederland is de waterweg resp. de Rijn verder een zeer belangrijke economische factor. Dat geldt vooral voor de verdere versterking van de Europese Rijn-Alpen Corridor en de daarmee verbonden ontwikkeling van de binnenhavens. Meer informatie daarover is hier te vinden:
Daarom wordt het dringende appel afgegeven dat vooral gericht is aan de bondspolitiek om eerst significante prioriteit te geven aan de projecten die voor de Rijn en de status als Europa's belangrijkste waterweg ook in Duitsland en Europa zeer belangrijk zijn:
• Losoptimalisatie van de vaargeul in de Mittelrhein (BVWP 2030, W25)
• Losverbetering en bodemstabilisatie in de Rijn tussen Duisburg en Stürzelberg (BVWP 2030, W27)
• Uitbreiding van het Wesel-Datteln-kanaal tot Marl en vervangende nieuwbouw van de 'grote sluizen' (BVWP 2030, W23)
Om het systeem van de met de Rijn verbonden waterwegen alsmede de economie en bevolking van het Rijnland in Noordrijn-Westfalen en de Euregio verder te versterken en vooral het belang van de Rijn als Europa's belangrijkste waterweg niet veilig te stellen, maar uit te breiden, moeten overeenkomstige hulpbronnen voor deze belangrijke maatregelen beschikbaar worden gesteld.
Concreet willen wij een prioritering door twee maatregelen op gang brengen:
1. Bundelen/concentreren van de beschikbare personele en financiële hulpbronnen voor de genoemde projecten, vooral bij de algemene directie Waterwegen en Scheepvaart van de bond,
2. Consequente omzetting van de adviezen van de 'Beschleunigungskommission Mittelrhein' uit september 2023.
Niet alleen uit oogpunt van de hier verenigde spelers, maar ook als uit algeheel economisch oogpunt is het belangrijk dat deze plannen snel concreet omzet resp. afgerond worden. Vooral het knelpunt in de Mittelrhein is juist bij de steeds vaker voorkomende periodes met laagwater een flessenhals, die de binnenvaart op het hele Rijntraject tussen Nederland, de Niederrhein en de agglomeratie Rhein-Neckar in aanzienlijke mate kan beperken, zoals voor het laatst gezien in 2018 en 2022. De maatregel is in het actuele Bundesverkehrswegeplan 2030 met een hoge prioriteit met knelpuntoplossing aangeduid en heeft daar onder alle meer dan 1.300 vermelde afzonderlijke maatregelen voor weg, spoor en waterweg de op één na hoogste kosten-batenverhoudingen (NKV) met een waarde van 30,7. Ter vergelijking: De gemiddelde kosten-batenwaarde van alle 22 in het BVWP vermelde waterwegprojecten bedraagt slechts 6,8.
Wichtig ist auch aus volkswirtschaftlicher Betrachtung, dass diese Vorhaben zeitnah umgesetzt werden. Vor allem die Engpassstelle am Mittelrhein ist bei den tendenziell immer häufiger auftretenden Niedrigwasserphasen ein absolutes Nadelöhr. Das schränkt die Binnenschifffahrt erheblich ein, wie in den Jahren 2018 und 2022 leider zu erleben war.
Die Maßnahme ist im aktuellen Bundesverkehrswegeplan 2030 sogar mit einem vordringlichen Bedarf gekennzeichnet. Unter allen Einzelmaßnahmen auf Straße, Schiene und Wasserstraße (über 1300!) hat das Projekt das zweithöchste Nutzen-Kosten-Verhältnis! Warum also wird dieses Projekt nicht priorisiert?
An dieser Stelle appellieren die Unterzeichner deshalb noch einmal an Politik und Entscheidungsträger: Der Rhein muss als nachhaltiger Verkehrsträger überragende Bedeutung erhalten!
Das vollständige Positionspapier gibt es unten als Download.
